Karekod, kare (10x10, 144x144) veya dikdörtgen (8×18, 16×48) bir alan üzerindeki siyah ve beyaz hücrelerden oluşan, metin ve/veya numara karakterlerinin kodlanarak oluşturduğu şekildir.

Genel data boyutu çok az bayttan 1556 bayta kadar değişebilir. Kodlanmış data karekodda kullanılacak hücre sayısı ile ilişkilidir. Karekodda bazı hücreler okunamaz derecede bozulsa bile hata düzeltme tekniği (ECC 200) ile okunabilmektedirler. Bir karekod sembolü 2.335 alfanümerik karakter barındırabilir. Karekodun üzerindeki her bir beyaz hücre matematiksel olarak '0', her bir siyah hücre ise '1' değerini taşıdığı gibi bu durumun tam tersi de olabilmektedir. Karekodun 4 tarafından 2 tarafı 'L' harfi şeklinde sadece siyah hücrelerden oluşur (finder pattern). Geriye kalan 2 taraf ise belirli bir dizilimde siyah ve beyaz hücrelerden oluşur (timing pattern). Karekod boyutu 8x8 kareden 144x144 kareye kadar değişebilir.

Karekodlar 2-3 mm2 içerisine 50 karakter depolayabilir, ve %20 kontrast oranında dahi (düşük kontrastta) okunabilme özelliğine sahiptir. Ticari uygulamalarda 300 mikrometre kadar ufak boyutlarda yazılıp okunabilme özellikleri varken, 1 metre genişliğinde de basılabilirler.

Karekod okuma hata oranı, taranan 10 Milyon karakterde 1'den azdır. Kaynak : Wikipedia

İzlenebilirliğin sağlanabilmesi için her ilaç birimine tekil bir kayıt numarası atamak gerekmektedir. Bu tekil kayıt bilgisi, ilaç barkod numarası (GTIN:Global Trade Item Number) ve seri numarasının (SN:Serial Number) birleştirilmesi ile elde edilir. Tekilleştirilen bu kayıt bilgisine parti no (BN:Batch Number) ve ürün son kullanma tarihi (XD:Expiration Date) bilgileri de dahil edilerek elde edilen bilgi ilaç birimi üzerine yazılmalıdır. İlacın ambalajlarına gerekli olan tüm bilgilerin yazı ve rakamla yazılması çok fazla yer işgal etmekte ve bu bilgilerin sanal ortama aktarılmasının elle yapılması da çok büyük iş yükü getirmektedir. Bu yazma ve okuma probleminin ortadan kaldırması için makinelerin bu bilgileri kolaylıkla okuyabileceği karekod (DataMatrix veya 2D Barcode) teknolojisinin kullanılmasına karar verilmiştir. Bu uygulama Türkiye’de ilk defa ilaçlar için kullanılmıştır. İlaç karekodunda bulunan bilgiler aşağıda belirtilmiştir.

Barkod Numarası - GTIN (Global TradeItemNumber - Küresel Ticari Ürün Numarası): Ürünleri dünya genelinde tekilleyen en fazla 14 rakamdan oluşan numaradır. Küresel Ticari Ürün Numarası GS1 tarafından verilmektedir.

Seri Numarası - SN (Serial Number): Üreticiler tarafından, her birim ilaç için ürün bazında tekil olarak belirlenen kayıt numarasıdır.

Son Kullanma Tarihi - XD (Expiration Date): Ürünün güvenli olarak kullanılabileceği son kullanım tarihidir.

Parti Numarası - BN (Batch Number): Üretimde, bir partinin diğer partilerden ayırt edilmesi için kullanılan kayıt numarasıdır.

12.08.2005 tarih ve 25904 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Beşeri Tıbbi Ürünler Ambalaj ve Etiketleme Yönetmeliği”, 02.02.2008 tarih ve 26775 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Beşeri Tıbbi Ürünler Ambalaj ve Etiketleme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”le güncellenerek, ürün ambalajları üzerine uygulanan barkod (kupür) kaldırılmış ve yerine ilaç birimlerini tekil hale getirilmesi amacı ile karekod uygulanması kararı alınmıştır.

Beşeri ilaçlar üzerine uygulanan barkod uygulaması hakkında detaylı bilgi edinmek için “Beşeri İlaçlar Barkod Uygulama Kılavuzu” dokümanını inceleyebilirsiniz.